Zdolność Testamentowa Fundatora Fundacji Rodzinnej według Polskiego Prawa: Integracja z Testem Cunninghama

Wprowadzenie

Zdolność testamentowa to kluczowy element w procesie sporządzania testamentu, który zapewnia, że wola testatora (osoby sporządzającej testament) jest w pełni świadoma i swobodna. W Polsce, aby testament był ważny, osoba musi spełniać określone warunki zdolności testamentowej. Warto jednak zauważyć, że w niektórych systemach prawnych, takich jak w Stanach Zjednoczonych, istnieją dodatkowe kryteria, znane jako Test Cunninghama*, które precyzują, jak powinna być oceniana zdolność testamentowa. W niniejszym artykule przeanalizujemy, jak fundator fundacji rodzinnej powinien spełniać te warunki według polskiego prawa zarówno za życia ustanawiając fundację jak i poprzez ustanowienie fundacji po śmierci w następstwie woli jej założenia ustanowionej w testamencie, uwzględniając elementy Testu Cunninghama, aby wola fundatora nie była podważalna.

Polskie Prawo i Zdolność Testamentowa

Zgodnie z polskim Kodeksem cywilnym, aby osoba mogła skutecznie sporządzić testament, musi spełniać następujące warunki:

Pełnoletność: Osoba musi mieć ukończone 18 lat. Wyjątkiem jest osoba, która ukończyła 16 lat i zawarła związek małżeński.
Pełna zdolność do czynności prawnych: Osoba nie może być ubezwłasnowolniona całkowicie ani częściowo.
Świadome i swobodne wyrażenie woli: Testament sporządzony pod wpływem błędu, groźby lub przymusu jest nieważny.
Brak wpływu choroby psychicznej lub innego zaburzenia: Osoba nie może być pod wpływem choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego lub innego zaburzenia psychicznego, które uniemożliwiałoby świadome i swobodne wyrażenie woli.

Test Cunninghama

Test Cunninghama, stosowany w amerykańskim systemie prawnym, dodaje dodatkowe kryteria oceny zdolności testamentowej, które mogą być pomocne także w polskim kontekście:

Rozumienie natury aktu: Osoba musi rozumieć, że sporządza testament i jakie są tego konsekwencje.
Znajomość zakresu swojego majątku: Osoba musi być świadoma wartości i zakresu swojego majątku.
Rozumienie proponowanego rozporządzenia testamentowego: Osoba musi rozumieć, jakie dyspozycje zawiera testament i jakie są ich skutki.
Znajomość naturalnych obiektów swojej hojności: Osoba musi być świadoma, kto powinien być beneficjentem jej majątku, biorąc pod uwagę naturalne więzi rodzinne i inne.
Odwzorowanie życzeń w testamencie: Testament powinien odzwierciedlać rzeczywiste życzenia testatora, bez wpływu manipulacji czy przymusu.

Integracja Polskich Przepisów z Testem Cunninghama

Dla fundatora fundacji rodzinnej, uwzględnienie powyższych kryteriów jest kluczowe, aby zapewnić, że jego wola jest respektowana i niepodważalna. Aby fundator fundacji rodzinnej mógł skutecznie rozporządzać swoim majątkiem, powinien spełniać wszystkie wymienione wyżej warunki zarówno z polskiego prawa, jak i z Testu Cunninghama:

Pełnoletniość: Fundator musi mieć ukończone 18 lat (lub być małoletnim, ale w związku małżeńskim).
Pełna zdolność do czynności prawnych: Fundator nie może być ubezwłasnowolniony.
Świadome i swobodne wyrażenie woli: Fundator musi sporządzać dokument w pełni świadomie i bez przymusu.
Brak wpływu choroby psychicznej lub innego zaburzenia: Fundator musi być w pełni zdrowy psychicznie w momencie sporządzania testamentu.
Rozumienie natury aktu: Fundator musi rozumieć, że ustanawia fundację rodzinną i jakie są tego konsekwencje.
Znajomość zakresu swojego majątku: Fundator musi być świadomy swojego majątku, który zamierza przekazać fundacji.
Rozumienie proponowanego rozporządzenia testamentowego: Fundator musi rozumieć, jakie dyspozycje wprowadza i jakie będą ich skutki.
Znajomość naturalnych obiektów swojej hojności: Fundator musi być świadomy, kto jest naturalnym beneficjentem jego majątku.
Odwzorowanie życzeń w testamencie: Fundator musi mieć pewność, że jego testament odzwierciedla jego rzeczywiste życzenia.

Podsumowanie

Aby wola fundatora fundacji rodzinnej była niepodważalna, fundator powinien spełniać wszystkie warunki zdolności testamentowej określone przez polskie prawo oraz dodatkowe kryteria wynikające z Testu Cunninghama. Integracja tych elementów zapewnia, że testament jest sporządzony w sposób świadomy, swobodny i zgodny z rzeczywistą wolą testatora. Dzięki temu, fundacja rodzinna będzie mogła funkcjonować zgodnie z intencjami fundatora, bez ryzyka podważenia testamentu przez osoby trzecie.

Autor: Wojciech Kaldyk

Nota od autora:

Obrazek wyróżniający wygenerowany przez DALL-E, model sztucznej inteligencji z OpenAI.

Przy tworzeniu tego artykułu korzystałem z pomocy narzędzi sztucznej inteligencji, w tym Chat GPT, które wspierały mnie w analizie dokumentów źródłowych oraz redagowaniu ostatecznej treści. Mimo to, wszelkie opinie i wnioski należą wyłącznie do mnie jako autora.

Niniejsze opracowanie ma charakter poglądowy. Przed wdrożeniem jakiegokolwiek modelu zalecam skontaktowanie się z wyspecjalizowanym radcą prawnym, doradcą podatkowym oraz wystąpienie do Krajowej Informacji Skarbowej w celu uzyskania interpretacji podatkowej lub opinii zabezpieczającej. Należy pamiętać, że przepisy mogą się zmieniać.

Test Cunninghama – został opracowany w Stanach Zjednoczonych i jest związany z prawem spadkowym, szczególnie w kontekście oceny zdolności testamentowej. Nazwa pochodzi od sprawy sądowej “Cunningham v. Stender” z 1910 roku, która miała miejsce w stanie Colorado. W tej sprawie sąd przedstawił konkretne kryteria, które powinny być spełnione, aby uznać, że osoba sporządzająca testament posiada zdolność testamentową. Kryteria te, znane teraz jako Test Cunninghama, stały się ważnym punktem odniesienia w amerykańskim prawie spadkowym.
- Test ten zawiera pięć kluczowych elementów:
  - Rozumienie natury swojego aktu.
  - Znajomość zakresu swojego majątku.
  - Rozumienie proponowanego rozporządzenia testamentowego.
  - Znajomość naturalnych obiektów swojej hojności.
  - Testament odzwierciedla rzeczywiste życzenia testatora.