Gdy prowadzenie firmy spada na spadkobierców, wśród których są osoby małoletnie, pojawiają się liczne problemy prawne i organizacyjne. Bez odpowiednich kroków, zarządzanie firmą może stać się koszmarem, pełnym biurokratycznych przeszkód i wysokich kosztów.
Problemy związane z zarządzaniem firmą
1. Zgoda sądu opiekuńczego: Na każdą decyzję dotyczącą majątku małoletniego, np. sprzedaż nieruchomości, potrzebna jest zgoda sądu opiekuńczego. Proces ten jest czasochłonny i może trwać od kilku miesięcy do nawet roku.
2. Koszty prawnicze i sądowe: Koszty związane z zatrudnieniem prawników oraz opłaty sądowe mogą wynosić kilka tysięcy złotych. Dochodzą do tego opłaty notarialne za sporządzenie aktów prawnych, które również są znaczące.
3. Spłata zobowiązań: Jeśli firma ma zobowiązania finansowe, ich spłata może dodatkowo obciążyć budżet spadkobierców.
Zarząd sukcesyjny – rozwiązanie na krótki czas
Instytucja zarządu sukcesyjnego została wprowadzona, aby umożliwić kontynuację działalności gospodarczej po śmierci właściciela jednoosobowej działalności gospodarczej. Zarządcę sukcesyjnego można powołać za życia przedsiębiorcy lub po jego śmierci przez spadkobierców [[❞]](https://firma.rp.pl/sukcesja/art38636241-zarzad-sukcesyjny-i-fundacja-rodzinna-nowe-sposoby-na-biznesowa-schede). Zarząd sukcesyjny może trwać do dwóch lat (z możliwością przedłużenia do pięciu lat przez sąd) i pozwala na zachowanie ciągłości działalności firmy, w tym dostęp do kont bankowych, realizację kontraktów oraz zatrudnienie pracowników [[❞]](https://firma.rp.pl/sukcesja/art38636241-zarzad-sukcesyjny-i-fundacja-rodzinna-nowe-sposoby-na-biznesowa-schede).
Koszty zarządu sukcesyjnego
1. Opłaty administracyjne: Wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) jest bezpłatny.
2. Opłaty notarialne: Sporządzenie aktu notarialnego dotyczącego powołania zarządcy sukcesyjnego może kosztować od kilkuset do kilku tysięcy złotych, w zależności od notariusza i skomplikowania sprawy.
3. Opłaty sądowe: Wnioski do sądu opiekuńczego dotyczące zarządzania majątkiem małoletnich mogą generować dodatkowe koszty sądowe, które również mogą wynosić kilkaset złotych za każdy wniosek.
4. Koszty doradztwa prawnego: Zatrudnienie prawnika do pomocy w procesie sukcesji i zarządzania firmą może kosztować kilkanaście tysięcy złotych, ale i kilkadziesiąt.
Problemy i zagrożenia związane z zarządem sukcesyjnym
Zgodne z prawem:
1. Opóźnienia decyzyjne: Procedury związane z uzyskaniem zgody sądu opiekuńczego na działania dotyczące majątku małoletnich spadkobierców mogą opóźniać zarządzanie firmą.
2. Koszty sądowe i notarialne: Procesy te generują dodatkowe koszty, które mogą obciążać firmę i spadkobierców.
3. Złożoność prawna: Zarząd sukcesyjny wymaga znajomości przepisów prawa, co może być trudne dla spadkobierców bez odpowiedniego wsparcia prawnego.
Niezgodne z prawem:
1. Próby omijania przepisów: Nielegalne działania mające na celu obejście przepisów dotyczących zarządu sukcesyjnego, takie jak fałszowanie dokumentów czy ukrywanie majątku, mogą prowadzić do poważnych konsekwencji prawnych.
2. Konflikty spadkowe: Niewłaściwe zarządzanie firmą i majątkiem może prowadzić do sporów i konfliktów między spadkobiercami, co może skutkować postępowaniami sądowymi.
Przykład: Spółka Cywilna
W spółce cywilnej po śmierci wspólnika, jego udziały muszą zostać odpowiednio rozdzielone. Jeśli spadkobiercy to osoby małoletnie, cały proces staje się jeszcze bardziej skomplikowany. Każda decyzja wymaga zgody sądu, co opóźnia wszelkie działania związane z zarządzaniem spółką.
Rozwiązanie: Fundacja Rodzinna i Spółka z o.o.
Aby uniknąć tych problemów, warto rozważyć utworzenie fundacji rodzinnej i przeniesienie majątku firmy do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o.) lub prostej spółki akcyjnej (PSA). Takie rozwiązanie zapewnia stabilność i ciągłość zarządzania firmą.
1. Fundacja Rodzinna: Zgodnie z ustawą o fundacji rodzinnej, mienie przekazane do fundacji więcej niż 10 lat przed śmiercią fundatora nie jest uwzględniane przy obliczaniu zachowku. Fundacja rodzinna może zarządzać majątkiem, przekazywać dochody beneficjentom oraz działać jako podmiot holdingowy, co pozwala na ochronę majątku przez wiele pokoleń [[❞]](https://grantthornton.pl/publikacja/zmiany-w-instytucji-zachowku-juz-w-2023-r/) [[❞]](https://www.dentons.com/pl/insights/alerts/2021/november/29/polish-family-foundation-draft-bill) [[❞]](https://firma.rp.pl/sukcesja/art38636241-zarzad-sukcesyjny-i-fundacja-rodzinna-nowe-sposoby-na-biznesowa-schede).
2. Spółka z o.o. lub PSA: Przeniesienie majątku firmy do spółki z o.o. lub PSA umożliwia łatwiejsze zarządzanie przedsiębiorstwem po śmierci właściciela. Spółka ma osobowość prawną, co zabezpiecza ciągłość działalności firmy i chroni przed bezpośrednią odpowiedzialnością za zobowiązania firmy. Właściciele (udziałowcy) mogą wycofać się z zarządzania, przekazując kontrolę zarządowi lub menedżerom.
Dlaczego fundacja rodzinna jest najlepszym rozwiązaniem?
– Ochrona majątku: Fundacja rodzinna zapewnia, że majątek nie zostanie rozdrobniony pomiędzy spadkobierców, co często prowadzi do upadku firmy.
– Zarządzanie sukcesyjne: Fundacja gwarantuje ciągłość zarządzania, niezależnie od sytuacji rodzinnej.
– Korzyści podatkowe: Fundacja rodzinna jest zwolniona z podatku dochodowego do momentu wypłaty świadczeń beneficjentom. Jeśli beneficjenci należą do najbliższej rodziny fundatora, są zwolnieni z podatku dochodowego od tych świadczeń [[❞]](https://www.dentons.com/pl/insights/alerts/2021/november/29/polish-family-foundation-draft-bill) [[❞]](https://firma.rp.pl/sukcesja/art38636241-zarzad-sukcesyjny-i-fundacja-rodzinna-nowe-sposoby-na-biznesowa-schede).
Podsumowanie
Założenie fundacji rodzinnej w połączeniu z utworzeniem spółki z o.o. lub PSA to najskuteczniejsze rozwiązanie dla firm rodzinnych, które chcą zabezpieczyć swoje interesy na wiele pokoleń. Ochrona majątku, ciągłość zarządzania i korzyści podatkowe czynią to podejście wyjątkowo atrakcyjnym.
Points Capital P.S.A. (https://fundacja-rodzinna.fr/) – może pomóc w każdym aspekcie założenia fundacji rodzinnej i przekształcenia firmy w spółkę lub wniesienia jej w formie aportu, zapewniając spokój i stabilność na przyszłość. Przepisy przewidują, że darowizny przekazane do fundacji więcej niż 10 lat przed otwarciem spadku nie będą brane pod uwagę przy obliczaniu zachowku, co dodatkowo chroni majątek przed roszczeniami spadkobierców [[❞]](https://grantthornton.pl/publikacja/zmiany-w-instytucji-zachowku-juz-w-2023-r/) [[❞]](https://www.dentons.com/pl/insights/alerts/2021/november/29/polish-family-foundation-draft-bill) [[❞]](https://firma.rp.pl/sukcesja/art38636241-zarzad-sukcesyjny-i-fundacja-rodzinna-nowe-sposoby-na-biznesowa-schede).
Przy odpowiednim planowaniu, Twoja firma może przetrwać i prosperować przez wiele pokoleń.
Autor: Wojciech Kaldyk
Nota od autora:
- Obrazek wyróżniający wygenerowany przez DALL-E, model sztucznej inteligencji z OpenAI.
- Przy tworzeniu tego artykułu korzystałem z pomocy narzędzi sztucznej inteligencji, w tym Chat GPT, które wspierały mnie w analizie dokumentów źródłowych oraz redagowaniu ostatecznej treści. Mimo to, wszelkie opinie i wnioski należą wyłącznie do mnie jako autora.
- Niniejsze opracowanie ma charakter poglądowy. Przed wdrożeniem jakiegokolwiek modelu zalecam skontaktowanie się z wyspecjalizowanym radcą prawnym, doradcą podatkowym oraz wystąpienie do Krajowej Informacji Skarbowej w celu uzyskania interpretacji podatkowej lub opinii zabezpieczającej. Należy pamiętać, że przepisy mogą się zmieniać.
