Wprowadzenie
W kontekście przepisów prawa dotyczących fundacji rodzinnych, udzielanie pożyczek podmiotom powiązanym, w których fundacja rodzinna posiada udziały i pełni rolę dominującą, budzi wiele pytań. W szczególności interesujące jest, czy fundacja rodzinna może oprocentować takie pożyczki, gdy beneficjent fundacji jest jednocześnie prezesem zarządu spółki powiązanej. Analiza poniższa opiera się na przepisach z następujących ustaw:
- Ustawa o fundacjach rodzinnych
- Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT)
- Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT)
- Kodeks spółek handlowych (KSH)
- Kodeks cywilny
- Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów
- Ustawa o rachunkowości
- Ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu
Pożyczki Udzielane przez Fundacje Rodzinne
- Ustawa o fundacjach rodzinnych – umożliwia fundacjom rodzinnym udzielanie pożyczek podmiotom powiązanym, w których posiadają udziały lub akcje. Ważnym aspektem jest, że podatek od naliczonych odsetek od tych pożyczek jest zwolniony z opodatkowania, co oznacza, że fundacja nie musi odprowadzać podatku od odsetek, które uzyskuje z tytułu udzielonych pożyczek.
Przepisy CIT i PIT
- Ustawa o CIT (podatek dochodowy od osób prawnych) nie wprowadza dodatkowych ograniczeń dotyczących udzielania pożyczek przez fundacje rodzinne podmiotom powiązanym, pod warunkiem że transakcje te mają charakter rynkowy. Zwolnienie podatkowe od naliczonych odsetek obowiązuje zgodnie z ustawą o fundacjach rodzinnych, jednakże fundacja musi przestrzegać przepisów dotyczących cen transferowych, aby unikać podwójnego opodatkowania.
- Ustawa o PIT (podatek dochodowy od osób fizycznych) również nie wprowadza dodatkowych ograniczeń w zakresie udzielania pożyczek przez fundacje rodzinne. Beneficjent fundacji, będący jednocześnie prezesem zarządu spółki powiązanej, może być zobowiązany do opodatkowania odsetek uzyskanych od pożyczek, jeśli te środki zostaną mu wypłacone.
Kodeks Cywilny i Kodeks Spółek Handlowych
- Kodeks cywilny określa, że umowy pożyczkowe muszą spełniać warunki określone w przepisach prawa cywilnego. Nie wyklucza to możliwości udzielania pożyczek przez fundacje rodzinne pod warunkiem, że warunki te są rynkowe i zgodne z prawem cywilnym.
- Kodeks spółek handlowych nakłada obowiązek, aby transakcje między spółkami powiązanymi miały charakter rynkowy. Oznacza to, że fundacja rodzinna pełniąca rolę dominującą w podmiocie powiązanym może udzielać pożyczek, ale warunki muszą być zgodne z zasadami rynkowymi, a transakcje muszą być przejrzyste i uczciwe.
Ochrona Konkurencji i Przeciwdziałanie Praniu Pieniędzy
- Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów zabrania praktyk ograniczających konkurencję oraz nadużywania pozycji dominującej. Fundacja rodzinna musi unikać działań, które mogłyby być uznane za antykonkurencyjne, takich jak udzielanie pożyczek na warunkach faworyzujących spółkę powiązaną kosztem innych uczestników rynku.
- Ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu nakłada obowiązki monitorowania i raportowania podejrzanych transakcji. Fundacje rodzinne muszą być świadome tych obowiązków i stosować odpowiednie środki, aby zapobiegać praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu.
Rachunkowość i Sprawozdawczość
- Ustawa o rachunkowości wymaga, aby transakcje między podmiotami powiązanymi były ujawniane w sprawozdaniach finansowych. Fundacja rodzinna musi dokładnie raportować pożyczki udzielane podmiotom powiązanym oraz wszelkie inne istotne transakcje finansowe.
Skutki Podatkowe
- Dla Fundacji Rodzinnej – Fundacja rodzinna korzysta ze zwolnienia podatkowego od naliczonych odsetek od pożyczek udzielanych podmiotom powiązanym. Warunkiem jest, aby transakcje miały charakter rynkowy i były zgodne z przepisami dotyczącymi cen transferowych.
- Dla Podmiotu Powiązanego – Podmiot powiązany, otrzymując pożyczkę od fundacji rodzinnej, musi przestrzegać warunków rynkowych określonych w umowie pożyczki. Koszty odsetek mogą być uznane za koszty uzyskania przychodu, co może obniżyć podstawę opodatkowania CIT.
Podsumowanie
- Fundacja rodzinna może udzielać pożyczek podmiotom powiązanym, w których posiada udziały i pełni rolę dominującą, oraz naliczać odsetki od tych pożyczek. Warunki tych pożyczek muszą być rynkowe i zgodne z przepisami prawa. Zwolnienie podatkowe od naliczonych odsetek jest korzystne dla fundacji, jednakże wszyscy uczestnicy transakcji muszą przestrzegać obowiązujących przepisów prawa podatkowego, cywilnego i handlowego. Dla pełnej pewności, że wszystkie działania są zgodne z prawem, zaleca się konsultację z prawnikiem specjalizującym się w prawie podatkowym i korporacyjnym. Dodatkowo zalecane jest złożenie do Krajowej Informacji Skarbowej wniosku o opinię zabezpieczającą.
Autor: Wojciech Kaldyk
Nota od autora:
- Obrazek wyróżniający wygenerowany przez DALL-E, model sztucznej inteligencji z OpenAI.
- Przy tworzeniu tego artykułu korzystałem z pomocy narzędzi sztucznej inteligencji, w tym Chat GPT, które wspierały mnie w analizie dokumentów źródłowych oraz redagowaniu ostatecznej treści. Mimo to, wszelkie opinie i wnioski należą wyłącznie do mnie jako autora.
- Niniejsze opracowanie ma charakter poglądowy. Przed wdrożeniem jakiegokolwiek modelu zalecam skontaktowanie się z wyspecjalizowanym radcą prawnym, doradcą podatkowym oraz wystąpienie do Krajowej Informacji Skarbowej w celu uzyskania interpretacji podatkowej lub opinii zabezpieczającej. Należy pamiętać, że przepisy mogą się zmieniać.
