BENEFICJENT
Beneficjentami fundacji rodzinnej mogą być osoby fizyczne lub organizacje pozarządowe, które zgodnie ze statutem mogą otrzymać świadczenia od fundacji lub mienie w związku z jej rozwiązaniem (Art. 30). Beneficjentem może być również sam fundator.
Otrzymywanie świadczeń: Beneficjenci mają prawo do otrzymywania regularnych świadczeń z fundacji, które mogą obejmować wsparcie finansowe, edukacyjne, medyczne lub inne formy pomocy zgodnie z celami fundacji i zasadami określonymi w statucie (Art. 2, 36). Wgląd do dokumentów fundacji: Beneficjenci mają prawo do żądania wglądu do dokumentów fundacji, co obejmuje statut, sprawozdania finansowe i inne, które mogą być istotne dla oceny działalności fundacji (Art. 42).
Udział w zgromadzeniu beneficjentów: Beneficjenci mogą być uprawnieni do uczestniczenia w zgromadzeniu beneficjentów, co daje im wpływ na pewne decyzje zarządcze, zwłaszcza w kwestii zatwierdzania sprawozdań finansowych i działań zarządu (Art. 70, 72). Zgłaszanie uwag i opinii: Beneficjenci mogą kierować do organów fundacji uwagi, opinie lub zalecenia dotyczące jej działalności, co wpływa na transparentność i odpowiedzialność zarządzania fundacją (Art. 41).
Zrzeczenie się statusu beneficjenta: Beneficjenci mają możliwość formalnego zrzeczenia się swoich praw i statusu, co musi być dokonane w formie pisemnej z notarialnie poświadczonym podpisem (Art. 39). Zwrot nieprawidłowo otrzymanych świadczeń: W przypadku otrzymania świadczeń wbrew przepisom prawa lub statutu fundacji, beneficjenci są zobowiązani do ich zwrotu, co ma zapewnić sprawiedliwe i zgodne z prawem zarządzanie fundacją (Art. 40).
Ochrona przed niewypłacalnością fundacji: Przepisy zapewniają, że spełnienie świadczeń na rzecz beneficjenta nie może zagrażać wypłacalności fundacji. W sytuacji problemów finansowych fundacji, spełnienie świadczeń może być zawieszone do czasu poprawy sytuacji finansowej (Art. 36).
Beneficjentem może być:
- osoba fizyczna;
- organizacja pozarządowa prowadząca działalność pożytku publicznego.
- Nasciturus może być beneficjentem fundacji rodzinnej pod warunkiem, że urodzi się
żywy.
- W praktyce beneficjentem może być także kobieta w ciąży, np. w zakresie pokrycia
kosztów jej utrzymania oraz świadczeń medycznych w czasie ciąży, a tym samym
„pośrednio beneficjentem faktycznym” byłby nasciturus.
- Beneficjentem fundacji rodzinnej może być dziecko i inna osoba, która nie posiada pełnej zdolności do czynności prawnych. Taki beneficjent musi jednak korzystać ze świadczeń od fundacji rodzinnej przy pomocy innych osób: rodzica, kuratora, opiekuna lub innej osoby, której powierzono zarząd majątkiem.
- Beneficjentem fundacji rodzinnej może być człowiek. Jednak fundator ustanawiając beneficjentem fundacji rodzinnej człowieka, może określić, że przekazane beneficjentowi środki mają zostać wykorzystane m.in. np. na opiekę weterynaryjną i koszt utrzymania zwierząt.
Beneficjentem fundacji rodzinnej mogą być organizacje pozarządowe, które
prowadzą działalność pożytku publicznego (wymienione w ustawie o działalności
pożytku publicznego i wolontariacie). Są to:
1. niebędące jednostkami sektora finansów publicznych w rozumieniu ustawy z dnia 27
sierpnia 2009 r. o finansach publicznych lub przedsiębiorstwami, instytutami
badawczymi, bankami i spółkami prawa handlowego będącymi państwowymi lub
samorządowymi osobami prawnymi;
2. niedziałające w celu osiągnięcia zysku osoby prawne lub jednostki organizacyjne
nieposiadające osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność
prawną, w tym fundacje i stowarzyszenia;
3. osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów o
stosunku państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku
państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności
sumienia i wyznania, jeżeli ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności
pożytku publicznego;
4. stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego;
5. spółdzielnie socjalne;
6. spółki akcyjne i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz kluby sportowe będące
spółkami działającymi na podstawie przepisów ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o
sporcie, które nie działają w celu osiągnięcia zysku oraz przeznaczają całość
dochodu na realizację celów statutowych oraz nie przeznaczają zysku do podziału
między swoich udziałowców, akcjonariuszy i pracowników.
Ważne!
Aby dany podmiot (osoba prawna czy też inna jednostka organizacyjna) był beneficjentem
fundacji rodzinnej, jest koniecznym, aby był jednocześnie organizacją pozarządowa
prowadzącą działalność pożytku publicznego.
- Fundator może zastrzec, że przedmioty przypadające dziecku jako beneficjentowi fundacji rodzinnej nie będą objęte zarządem sprawowanym przez rodziców małoletniego beneficjenta. W takiej sytuacji fundator powinien ustanowić osobę, która będzie sprawowała zarząd nad przedmiotami przypadającymi od fundacji rodzinnej małoletniemu beneficjentowi. Takim zarządcą powinna być osoba pełnoletnia posiadająca zdolność prawną i pełną zdolność do czynności prawnych.
- Zarządca powinien być powołany co najmniej w formie pisemnej, a w sytuacji, w której zarząd obejmowałby rozporządzanie nieruchomościami, formą właściwą jest forma aktu notarialnego.
- Fundator powinien przewidzieć wynagrodzenie dla zarządcy albo uzyskać pisemne oświadczenie zarządcy, że zarząd będzie wykonywał nieodpłatnie. W braku zgody zarządcy na bezpłatne sprawowanie zarządu i braku porozumienia między zarządcą a fundacją rodzinną, zarządca ma prawo wystąpić do sądu opiekuńczego o przyznanie mu od fundacji rodzinnej wynagrodzenia za sprawowany zarząd, a w braku majątku fundacji rodzinnej z majątku przekazanego przez tę fundację rodzinną małoletniemu beneficjentowi.
- Zarządca w razie jego złej woli lub nieudolności może zostać zwolniony przez sąd opiekuńczy ze swoich obowiązków i w braku wyznaczenia nowego zarządcy przez fundatora, zostać zastąpiony przez nowego zarządcę ustanowionego przez sąd opiekuńczy.
- Beneficjent może, zgodnie ze statutem, otrzymać świadczenie od fundacji rodzinnej lub mienie w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej.
- Świadczenie od fundacji rodzinnej może być przyznane pod warunkiem albo z zastrzeżeniem terminu. Warunki i terminy przyznania świadczenia mogą być różnorakie, byleby ich spełnienie nie sprzeciwiało się ustawie ani zasadom współżycia społecznego.
- Beneficjent, który ma otrzymać od fundacji rodzinnej sumę pieniężną potrzebną do uzupełnienia zachowku, traci prawo do świadczeń i mienia po likwidacji fundacji rodzinnej w części odpowiadającej tej sumie. Także wcześniej przekazane beneficjentowi świadczenia zalicza się na poczet obowiązku zapłaty zachowku przez fundację rodzinną.
- Katalog świadczeń, jakich fundacja rodzinna udziela beneficjentowi, nie został ustawowo wprost określony. Fundator ma swobodę w kształtowaniu świadczeń dla beneficjentów.
- Spełnienie świadczenia na rzecz beneficjenta nie może zagrażać wypłacalności fundacji rodzinnej wobec jej wierzycieli niebędących beneficjentami i każdorazowo jest uzależnione od bieżącej sytuacji finansowej fundacji rodzinnej. W przypadku wstrzymania świadczenia, bieg terminu jego spełnienia ulega zawieszeniu do czasu poprawy sytuacji finansowej fundacji rodzinnej.
Ustawa rozróżnia dwie grupy wierzycieli fundacji rodzinnej:
1. wierzycieli – beneficjentów;
2. wierzycieli niebędących beneficjentami.
- Spełnienie świadczenia na rzecz beneficjenta nie może godzić w interesy wierzycieli
fundacji rodzinnej, którzy nie są jej beneficjentami. A zatem fundacja rodzinna w
pierwszej kolejności ma obowiązek zaspokoić swoje zobowiązania wobec tych
wierzycieli, którzy nie są jej beneficjentami. Oznacza to, że fundacja rodzinna
najpierw ma uregulować wszystkie swoje zobowiązania, m.in. np. opłaty związane z
jej funkcjonowaniem, a dopiero po uregulowaniu rachunków, z tego co zostanie,
powinna zaspokoić swoich wierzycieli – beneficjentów.
- Spełnienie świadczenia przez fundację rodzinną na rzecz beneficjenta jest zawsze
uzależnione od aktualnej sytuacji finansowej fundacji rodzinnej.
- W pierwszej kolejności fundacja rodzinna zaspokaja roszczenia osób, wobec których
fundatora obciąża obowiązek alimentacyjny. Nie może to prowadzić do
pokrzywdzenia beneficjenta, wobec którego na fundatorze także ciąży obowiązek
alimentacyjny.
- W przypadku braku możliwości zaspokojenia beneficjentów w pełnej wysokości, w
związku ze zobowiązaniami wobec osób trzecich, zarząd dokona miarkowania
świadczeń, tak aby nie pokrzywdzić żadnego z beneficjentów. Bieg terminu spełnienia świadczeń co do pozostałej kwoty ulega zawieszeniu do czasu poprawy
sytuacji finansowej fundacji rodzinnej (por. art. 32 Ustawy).
- Brak możliwości zaspokojenia beneficjentów w pełnej wysokości nastąpi, gdy
fundacja rodzinna nie będzie miała w ogóle środków finansowych lub posiadane
przez nią zasoby nie pozwolą na zaspokojenie beneficjentów bez zagrożenia
wypłacalności fundacji rodzinnej wobec jej wierzycieli niebędących beneficjentami.
- W zakresie niezaspokojonych świadczeń, bieg terminu spełnienia świadczeń co do pozostałej kwoty ulega zawieszeniu do czasu poprawy sytuacji finansowej fundacji rodzinnej, a więc do czasu, w którym fundacja rodzinna posiada lub przy zachowaniu należytej staranności powinna posiadać środki finansowe na zaspokojenie w pełni należnych beneficjentom świadczeń.
- Tak. Beneficjent może zrzec się w całości lub w części swoich uprawnień.
- Beneficjent nie może jednak zrzec się wobec fundacji rodzinnej świadczeń
niezbywalnych przyznanych mu przez Ustawę, np. należnych mu z Ustawy jako
uprawnionemu do alimentów, wobec ciążącego na fundatorze obowiązku
alimentacyjnego.
- Zrzeczenie się uprawnień przez beneficjenta wymaga zachowania formy pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym.
- Wymóg zachowania szczególnej formy podyktowany jest potrzebą zapewnienia właściwego poziomu bezpieczeństwa beneficjenta, poprzez kontrolę tożsamości
składającego oświadczenie o zrzeczeniu, czasu złożenia oświadczenia i
merytorycznej treści samego oświadczenia.
-Wymagana Ustawą co najmniej zwykła forma pisemna umożliwi beneficjentowi
fundacji rodzinnej odpowiednio zastanowić się nad skutkami zrzeczenia się
uprawnień beneficjenta i zapobiegnie podjęcia w tym zakresie nieprzemyślanych i
niewłaściwych decyzji.
- Lista beneficjentów jest odrębnym dokumentem, w którym wskazuje się szczegółowe
dane beneficjentów fundacji rodzinnej oraz ich uprawnienia. Za jej utworzenie oraz
aktualizację odpowiada zarząd i robi to w sposób określony w statucie. Lista
beneficjentów musi być zatem tworzona zgodnie z przepisami prawa i
postanowieniami statutu.
- Lista beneficjentów stanowi podstawę do korzystania z określonych świadczeń ze
strony fundacji rodzinnej. Nie jest ona zgłaszana do rejestru fundacji rodzinnych.
Points Capital P.S.A. – Advanced Trust Foundation
www.fundacja-rodzinna.fr